Tarihi Konaklar ve Dini Değerler
KAHRAMANMARAŞ ULU CAMİİ
Kahramanmaraş Ulu Camii, şehrin en eski tarihi yapılarından birisidir. Özgün bir Dulkadiroğlu Beyliği eseri olan yapının farklı inşa tarihi bulunmaktadır. Fakat Dulkadirli Beyi Alaüddevle’nin 1501 yılında yenilenircesine yaptırdığı onarım sebebi ile bu tarih yapının inşa tarihi olarak kabul edilmektedir.
Kahramanmaraş Kalesi güney tarafında, kent meydanında yer alan yapıda, Memluklu ve Selçuklu etkisi görülmektedir. Köşk Minaresi, Mukarnas Kavsaralı Taç Kapısı yapıya özgünlük katmakta, görenleri hayran bırakmaktadır. Neredeyse şehrin 500 yılına şahitlik eden Ulu Camii, Maraş İstiklal Mücadelesi’nin en önemli olaylarından biri olan Bayrak Olayı’nın başlangıç noktası ve alev aldığı yerdir. Kalede Fransız Bayrağını gören halkın ve Rıdvan Hoca’nın Ulu Cami’nin minberinden yükselen “Hürriyet Olmayan Yerde Cuma Namazı Kılınmaz.” sedası, önce Maraş’ta sonra tüm Anadolu’da İstiklal mücadelesinin simgelerinden biri olmuştur ve Maraşlı tekrar bayrağını dikmek için kaleye buradan koşmuştur.
ESHAB-I KEHF KÜLLİYESİ
Eshab-ı Kehf Külliyesi’nin olduğu bölge, Hristiyanlığın yayıldığı dönemde yaşanmış Eshab-ı Kehf ya da Yedi Uyurlar olarak bilinen olayın geçtiği mağaradır.
Afşin’de bulunan bu mağara Roma’nın Hristiyanlığı kabulünden sonra önemli bir dini merkez haline gelmiştir. Bizans döneminde Eshab-ı Kehf Mağarası’nın üzerine bir kilise inşa edilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de geçen Kehf Suresi’nde burada yaşananların anlatılmasından dolayı Müslümanlar tarafından da kutsal kabul edilen Eshab-ı Kehf Külliyesi ve çevresi, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde yeniden düzenlenmiştir. Yıkılan kilisenin olduğu yere bir cami inşa edilmiş, mağaranın çevresine yapılan imarethane, medrese ve han ile bölge külliyeye çevrilmiştir.
Dulkadiroğluları Beyliği ve Osmanlı Devleti döneminde de dini bir merkez olma özelliğini koruyan Eshab-ı Kehf Külliyesi günümüzde ziyaretçi akınına uğramaktadır. Afşin için ayrı bir öneme sahip bu bölge tarihi ve kültürel bir ziyaret alan olması yanında, manevi değeri nedeni ile de ayrıca önemlidir. Bugün de bu özellikleri ile tarihte olduğu gibi günümüzde de Eshab-ı Kehf Külliyesi ve Kutsal Mağara kültürel ve manevi iklimini korumakta, ziyaretçilerini beklemektedir.
ABDULHAMİTHAN CAMİİ
Osmanlı Devleti 34. Padişahı Sultan II. Abdülhamid Han‘a ithafen inşa edilmiş olan yapı; konumu, ibadet mekanı genişliği, anıtsal özellikleri ve mimarisi ile ülkemizin 4. büyük camileri arasında yer almaktadır. Şehre hâkim bir tepede adeta kuş yuvasını andırır konumda inşa edilen bu anıtsal yapı, plan düzeni ve dört minareli ve her minaresindeki üç şerefesiyle İstanbul’daki Selâtin camilerini andırmaktadır.
2013 yılında ibadete açılan Abdülhamid Han Camii mimarların, nakkaşların, hattatların, çini ustalarının, taş ustası sanatkârın el emeği usta ellerinde vücut bulduğu, usta ve sanat eseri bir yapıdır.
TARİHİ MARAŞ KALESİ
Şehrin merkezinde yer alan kalenin, kesin inşa tarihi bilinmemekle beraber, kale ve çevresinde yapılan kazılarda Geç Hitit Dönemine ait birçok tarihî eser bulunmuştur. Ayrıca “Maraş Aslanı” olarak bilinen ve Kahramanmaraş Müzesi’nde sergilenen aslan heykeli üzerindeki Çivi yazısından da Kahramanmaraş Kalesi’nin ilk defa, Geç Hitit Kralı III. Halpuruntaş (M.Ö. 810-783) tarafından inşa ettirildiği anlaşılmaktadır. Kale bu dönemden sonra şehre hâkim olan medeniyetler tarafından da kullanılmış ve çeşitli dönemlerde onarımlar geçirmiştir. Şehrin Osmanlı hakimiyetine girmesi sonrasında Kanuni Sultan Süleyman’ın (1520-1566) yenilenircesine tamir ettirdiği bilinmektedir. İşlev olarak ise son halini 1960-70 li yıllarda almıştır. Şehrin merkezinde bulunan kalenin, konumuna ve çevresine baktığımızda tamamen ovaya ve çevreye hâkim olduğu görülmektedir. 2017 yılında kalenin surlarında ve alanda esaslı bir restorasyon çalışması başlatılmıştır. 2020 yılında ise Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinin kale içinde yaptığı peyzaj ve yenileme çalışmaları ile çalışmalar tamamlanmıştır. 5 Haziran 2020 tarihinde, Yüz yıl sonra alanda kılınan Cuma namazı ve resmi törenle ziyarete açılmıştır. Bu olay bizlere İstiklal Savaşı zamanındaki Bayrak Olayı hadisesini hatırlatmıştır.
Bayrak Olayı Hadisesi "Bundan 100 yıl önce Maraş’ı işgal eden Fransızlar kaleye bayrak dikmişlerdi. Cuma Namazı için Ulucami’ye toplanan cemaate Rıdvan Hoca; “Ey Cemaat, minbere Cuma Hutbesi için çıkmadım bilesiniz. Cuma Namazı hür insanlar için farzdır. Kalesinde kendi bayrağı dalgalanmayan bir memlekette Cuma Namazı kılınmaz. Önce bayrağımızı yeniden dalgalandıralım sonra namazımızı kılalım" demesi üzerine Maraşlılar kale burcuna Türk Bayrağı’nı dikerek Cuma Namazı’nı kalede kılmışlar’’ (28 Kasım 1919)
MAHMUT ARİF-İ PAŞA KONAĞI
MALİK EJDER TÜRBESİ
DEDEOĞLU KONAĞI KÜLTÜR EVİ
HATUNİYE CAMİİ (ŞEMS HATUN CAMİİ)
Tarihi Kurtuluş Mahallesinde bulunan yapı Dulkadirli Beyi Alaüddevle eşi Şems Hatun adına 1510 yılında inşa ettirmiştir. Örtü ahşap sistem üzeri kiremit ile kaplanmış olan yapının duvarlarında Düzgün kesme taş işçiliği görülür. Yapıya özgün duruş ve ihtişamlı bir görünüş kazandıran 21.30 metre yükseklikteki Köşk Minaresi ayrıca önemlidir. Yapının içerisinde hanım Şems Hatun’un türbesi yer alır.
TAŞ MEDRESE VE TÜRBE
Kent meydanında Ulu Cami ile bütünlük oluşturan yapı; Dulkadirli Alaüddevle Bey tarafından XV. yüzyıl sonlarında inşa ettirdiği anlaşılmaktadır. Tek katlı, açık avlulu, tek eyvanlı medrese plan düzeni gösteren yapı, Güneyinde mescidi, gerisinde açık avlusu ve öğrenci odaları binayı tamamlar. Yapıda ön plana çıkan düzgün kesme taş işçiliği ve Memluklu tarzı mukarnaslı pencere uygulaması önemlidir.
Türbe Kısmı ise: Alaüddevle Bey’in, Safevilerce katledilen oğlu Şahruh Mehmed adına 1510 yılında inşa ettirmiştir. Kare formda, içten kubbeli dıştan piramidal örtü ile kapatılan yapı, medrese ile bütünlük arz eder. Türbedeki sandukaların biri de Alaüddevle beyin kızıdır ve diğer altı sanduka ise Kurtuluş Savaşı milli kahramanlarına aittir.
GELENEKSEL TARİHİ MARAŞ KONAKLARI
Türk-Sivil Mimarisinin bir zincir halkasını da Tarihi Maraş Konakları oluşturur. Enikli/Kuzulu Kapısı, geniş avlusu, yüksek duvarları, patır patır akan süslü çeşmeleri, cepheyi hareketlendiren cumbaları, bağdadi duvar örgüleri ile yöreye has karakteristik özellikler ile sivil mimarinin en nadide örnekleri buradadır.
Bu kapsamda Dedeoğlu Konakları, Kocabaşlar Konağı, Mahmut Arif-i Paşa Konağı, Deli Gönül Konağı ve daha birçokları kapılarını açmış konuklarını beklemektedir.
TAŞ HAN
Maraş tarihi ticaret alanı sınırlarında bulunan yapı Yolcu Hanı olarak inşa edilmiş; yapının alt kat mekânları ahır, depo ve servis hacimleri olarak; üst katındaki odalar ise yolcuların konaklaması amacı ile hizmet vermiştir. 16.yüzyıla ait olduğu düşünülen yapı; bugün farklı işlevlerde, alt ve üst kat odaları iş yerleri ve depo olarak kullanılmaktadır.
KÂTİP HAN
Hanı tarif eden arazide ön tarafta geniş bir avlu, gerisinde farklı malzeme ve mimari özellikte iki yapı bulunmaktadır. Arşiv kayıtlarına göre doğu bölümde kalan yapı Dulkadirli Beyliğine dönemine; Batı tarafta bulunan bina ise; 18.yüzyıl sonlarında yapıldığı sanılmaktadır. Tüm bina 2012 yılında yapılan Restorasyon çalışması ile atıl bir durumdan kurtarılmış, şimdilerde Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde halka açık kahvaltı evi - kahve evi olarak hizmet vermektedir.
TARİHİ TİCARET ALANLARI
İnşa kitabesi bulunmadığından kesin tarih hakkında bilgi bulunmamaktadır. Fakat kaynaklarda yer alan bilgilerde ilk inşanın 15. Yüzyılın sonlarında başladığı bilinmektedir. Bir kompleks halinde büyük bir alana dağılmış olan tarihi ticaret bölgesinin tamamlandığı dönem ise 17. Yüzyılın başlarıdır. Çarşılar Suk-i Maraş/Belediye Çarşısı, Kapalı Çarşı, Saraçhane, Köşkerler, Bakırcılar, Kuyumcular, Semerciler Çarşısı gibi çeşitli iş koluna ait sanat dallarının olduğu sokaklardan ve iş yerlerinden oluşmaktadır. Kapalı Çarşı ve Yeni Bedesten, 16. Yüzyılın sonuna doğru yapılmış ve eski yapıya dâhil edilmiş tüm yapılar neredeyse Ulu Cami etrafında kümelenmiştir. Bir bütün görünümünde olan Maraş Çarşıları, Dulkadiroğlu Beyliği ve Osmanlı döneminde şehrin önemli ticaret merkezlerinden biri olmuş ve bu önemi günümüze değin yaşamaktadır. Birçok defa onarım görmüş olan çarşılar, son halini 2012 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları sonucunda almış, özgün mimarisini ise büyük oranda korumaktadır.
Bakırcılar Çarşısı’ndaki Dua Kubbesi, Anadolu da çarşı kültüründe karşılaşılan nadir görülen yapılardan biridir. Yapı, çarşı içerisindeki en önemli noktalardan biridir. Dua Kubbesi, Ahi geleneğinin bir nişanesi olup; tüm çarşı esnafı sabah namaz vakti iş yerlerini açmadan bu mekânda toplanır; o günün hayrı, bereketli ve huzurlu geçmesi için dualar edilir ve sonra dükkânlar açılırdı. Ahi kültürü burada yaşatılmıştır.
Türkiye’nin üstü kapalı beş çarşısından birisi olan Tarihi Ticaret Alanında en çok bakır, ahşap, altın, sim-sırma, gümüş, keçe ve deriden el emeği göz nuru eserlerin yanı sıra, şimdilerde kırmıza biber, pestil, tarhana ve pekmez sucuğu ile yöresel ürünler satan iş yerleri mevcuttur. Yaklaşık 500 yıldır şehrin ekonomik ve kültür alanda büyük katkılar sunan tarihi ticaret alanları, çeşitli dükkanlarıyla şehrin kültür ve ticaret merkezi olma özelliğini günümüzde de korumaktadır.
YEDİ GÜZEL ADAM EDEBİYAT MÜZESİ
Şiirin aşkla yoğrulduğu Kahramanmaraş’ta “Şiirin ve Edebiyatın Başkenti” deyimini somutlayan, söz ustası yazarlar ve şairlerin eserlerinin sergilendiği Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi, tarihe ve edebiyata tanıklık etmek isteyenler için müthiş bir hafıza sunmaktadır.
Müzede, Edebiyatın tarihi ve bu alanda şehrimizin önde gelen kalem sahiplerinin hayatları: Kiokslar, Projeksiyon Cihazları ile seslendirme ve video-film teknolojileri ile anlatılmaktadır.
Müze, tasarımı ve görsel özeni ile uluslararası düzeyde bir müze özelliği taşımaktadır. Eski Amerikan Koleji olarak bilinen bina 1882 yılında yapılmış; orijinalliğini önemli ölçüde koruyarak günümüze kadar gelmiştir. İlimiz Dulkadiroğlu ilçesinde yer alan bu tarihi yapı, şehrimizdeki ilk eğitim kurumu olması açısından da ayrı bir yere sahiptir. Ayrıca müze ile bütünlük sağlayan Kafeterya Alanı, Sergi Salonları, 90 sandalyeli Konferans Salonu, Büyük Kütüphanesi yapıyı değerli kılan diğer bölümleridir.
GERMANİCİA ANTİK KENTİ
Germanicia Antik Kenti, Dulkadiroğlu ilçesi sınırlarında geniş bir alanı kapsayan antik kente ait izler, Geç Roma (MS 4-5.yüzyıl) dönemine aittir.
Yaklaşık 1500 yıl toprağın altında kendini saklayan Antik Çağa ait taban mozaikleri, o döneme ait günlük yaşamdan kesitler sunmaktadır. Mozaiklerin işçilik ve kullanılan malzeme, malzemelerdeki renk çeşitliliği açısından emsallerine göre farklı özellikler göstermektedir. Ören yerleri yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine açıktır.
